Silläkin uhalla, että tämän kirjoitukseni jälkeen saan syytteet kiihottamisesta kansanryhmää kohtaan tai eteläisen sukulaiskansamme vihat päälleni...aion kertoa hieman lomamatkastani Viroon. Tai jos ihan tarkkoja ollaan, havaintoja eri lomamatkoista kyseiseen maahan suhteessa muihin maihin ja kansoihin. En tapani mukaisesti aio olla poliittisesti korrekti tai hienotunteinen.
Aloitetaanpa sitten.
Virossa yritetään miltei joka puolella huijata turisteja. Hinnat ovat mitä sattuvat ja etenkin jos ne eivät ole näkyvillä, niin summa voi nousta käsittämättömäksi. Kaikessa tuntuu olevan pelin henkenä, että rahat pois turistilta keinolla millä hyvänsä ja jos mokoma huomaa, että häntä ollaan vedättämässä, niin hymyillään vaan ja selitellään jotain "erehdystä" tms. Tuntuu, että mitään moraalia ja vastuuta ei ole. Luottokorttien kopiointi ja varastelu on arkipäiväistä.
Taksimatkoilla on usein niin, että joko taksamittarissa on alunperin ekstraa, ajetaan pitkää lenkkiä kohteeseen tai mittari muuten vaan juokseen nopeammin kuin pitäisi. Myöskään sovitut hinnat pisteestä X pisteeseen Y eivät tuppaa pitämään. Esimerkkejä on vaikka miten monta annettavaksi. Noin puolet kerroista oman kokemukseni mukaan taksia käyttävää turistia koetetaan tavalla tai toisella kusettaa Virossa.
Muistan taannoisen matkan, jolla matka Tallinnan keskustasta pisteeseen X maksoi Y kruunua, mutta matka pisteestä X Tallinnan keskustaan maksoi puolestaan Y-n kruunua, vaikka kyseessä oli saman taksifirman taksi. Toisella kertaa puolestaan taksamittarissa oli valmiiksi yli 90 kruunua, vaikka lähtöhinta oli 30 kruunua. Pärnussa taksi puolestaan veloitti vakiohintaisesta reitistä oman taksansa mukaan eli enemmän. Neljäs esimerkki on sekin Pärnusta, jossa taas kerran kas kummaa meno- ja paluumatka saman taksifirman taksilla maksoi aivan eri summan. Ja niin edelleen ja niin edelleen. Nämä siis vain pintapuolisina raapaisuina ulkomuistista.
Ostoksilla on syytä olla myös tarkkana. Poikkesimme kaverini kanssa ohikulkiessamme Tallinnan Piritan rannalle läheisessä pikkukaupassa ostamassa juotavia. Kylmäkaapissa juomien hinnat olivat jotain 20-30 kruunun luokkaa, mutta kas kummaa, kun neljä juotavaa tekikin yhteensä miltei 200 kruunua. Jäivät tiskille "haistakaa vittu" kommenttiemme kera. Niin ikään muistan elävästi, kun päätimme huviksemme ampua jousella tauluja Tallinnan vanhan kaupungin kupeessa, hinnaksi sanottiin olisiko ollut 40 kruunua ja 5 nuolta, joka oli minimi. Ammuttuamme molemmat 5 nuolta, meiltä molemmilta vaadittiinkin sitten 200 kruunua. Ovelaa ja selityskin oli tietysti valmiina, 40 kruunua on vain per nuoli. Jaahas juu, no eipä sellaista sanottu missään, esillä oli vain hinta, 40 kruunua. Pärnussa rannan lähellä olevasta kioskista ostamamme virvokkeiden hinta nousi kummasti ja myyjä selitteli "laskuvirhettä" kun suoritimme hänelle pikaista yhteenlaskua eri juomien hinnoista. Niin edelleen ja niin edelleen.
Viroa mainostetaan yleensä hyvänä paikkana hankkia erilaisia palveluita, esim. kylpylähoitoja sun muita. Hintataso on hieman Suomea edullisempi näissä palveluissa ja laatu kutakuinkin samaa luokkaa kuin Suomessa. Sen sijaan palvelualttius ja ystävällisyys on täysin tuntematon käsite. Asiakasta ei yleensä edes kätellä, hymyä on turha odottaa, puhumattakaan pienimmästäkään huomaavaisuuden sanoista. Ylipäätään asiakkaalle tulee usein tunne siitä, että palvelua antava ei halua koko työtä edes tehdä ja kokee koko asian ja asiakkaan vastenmielisenä pakkopullana.
Ymmärrän toki, että varmasti humalassa heiluvat Suomi-turistit eivät ole parhainta mahdollista porukkaa herättämään sympatiaa paikallisissa. Se ei kuitenkaan tarkoita, että heidän huijaamisensa olisi ok juttu ja toisaalta, että fiksusti käyttäytyvillekään ei edes ystävällistä ja ihmisläheistä palvelua voisi antaa. Mikä tahansa tässä kertomani menettelytapa olisi vaikka Suomessa johtanut hyvin nopeasti kyseisen henkilön työsuhteen irtisanomiseen ja ehkäpä jopa poliisitutkintaan. Virossa kyse on maan tavasta, etenkin ns. balttilaisen kansanosan keskuudessa.
Poikkeuksiakin on, se pitää mainita.
Hotelleissa ja ravintoloissa yleensä hinta pitää kutinsa ja palvelu on tyydyttävän nopeaa ja asiallista. Yksittäisiltä henkilöiltä voi saada todellakin hyvää palvelua, ystävällisen hymyn ja hyvän mielen.
Hieman ehkä ennakkokäsityksiä hämmästyttävää on, että itse olen havainnut selvästi parasta palvelua ja vähiten kusetusta saavani slaaveilta. Siis Viron venäläisiltä. Tai siis venäjää puhuvilta Stalinin pakkosiirtojen ja miehittäjien jälkeläisiltä. Tai siis tuota, miten asia nyt sitten halutaankin vain mainita, jotta asiayhteys ja historiallinen konteksti ei jää huomioimatta. Ehkä on parempi vain puhua slaaveista yleisesti ottaen...
Kerron yhden hyvän esimerkin. Menimme kaverini kanssa Pärnussa rannan lähellä olevaan venäläiseen ravintolaan syömään. Hymyilevät slaavilaiset tarjoilijatyttöset palvelivat iloisesti ja juttelivatkin niitä näitä samassa. Tilasimme paukut, minä jotain premium laatuista vodkaa ja kaveri mitä lieneekään. Paukut tulivat pöytään ja tarjoilija pahoitteli, että olivat vahingossa kaataneetkin minulle "standard"- tasoista vodkaa "premiumin" sijasta. Siis mitähäh?!? Ehkä olen ennakkoluuloinen paskiainen, mutta jotenkin minun on vaikeata kuvitella, että baltti olisi tehnyt muuta kuin alunperinkin laittanut huonointa laatua olevaa vodkaa, laimentanut paukkua vedellä ja veloittanut silti siitä täyden hinnan. No, saivatpahan tytöt kunnon tipit palkaksi.
Muistan myös, kun aikanaan Tallinnassa olimme käymässä eräässä kylpylässä ja päätin ottaa itselleni ajan hierontaan sen vieressä olevasta puljusta ex tempore. Hierojana oli slaavi, joka kätteli iloisesti ja kysyi heti, puhunko mieluummin Suomea vaiko englantia. Ote oli rento ja ystävällinen. Kävi kuitenkin niin, että hieroja huomasikin puolen tunnin kuluttua, että olikin varannut minulle vain 30min ajan, vaikka olin jo varannut ja maksanut hänelle 45 minuutista. Hieroja pahoitteli kovasti asiaa ja totesi, ettei voi nyt valitettavasti asialle mitään, koska uusi asiakas on jo tulossa ja lupasi rahoja takaisin koko ajalta miltei itku kurkussa. No, mitäpä tuosta, sanoin, kiva, että huomasi erehdyksensä ja pahoitteli vilpittömästi sitä. Olisikohan baltin kanssa asia sujunut samalla tapaa?
Yleisesti ottaen tuntuu, että siinä missä baltit pyrkivät väkisin puhumaan vain viroa, niin slaavit suostuvat käyttämään viroa, suomea tai englantia, mikä ikinä vain parhaiten tilanteeseen sopii. Auta armias jos et tunnu ymmärtävän, mitä baltti sinulle viroksi sanoo, seurauksena on tuhahduksia ja ihmettelyä. Ilmeisesti baltit ovat sitä mieltä, että turistin pitäisi viikon lomansa ajaksi opetella itselleen uusi kieli - palvelutyötä ulkomaalaisten turistien kanssa tekevälle baltille mitään vieraiden kielten osaamisvelvollisuutta ei ilmeisestikään pitäisi heidän mielestään olla.
Otetaan sitten vertailukohteeksi vaikkapa Kypros. Ravintoloihin istuvia asiakkaita ei pidetä odottamassa jne. vaan päinvastoin, asiakkaita pyydetään kohteliaasti tulemaan syömään ja juomaan. Ilmaiset drinkit tulevat pöytään ja todellakaan, mitään pakkoa ei ole jäädä istuskelemaan ja tilaamaan muuta, jos ei halua. Seuraavana päivänä sinut muistetaan jo ja sinua tervehditään ja tarjotaan lempidrinkkiäsi heti kättelyssä. Kun olet lähdössä, tarjoilijat tuovat lempidrinkkiäsi tai jäätelöä tms. ilman eri maksua vain siksi, että jäisit vielä pöytään ja tulisit ehkä myöhemminkin asioimaan samaan paikkaan. Mm. tämän seikan vuoksi taisimme itse asiassa Kyproksen matkalla syödä samassa ravintolassa useampia kertoja. Hintatasokin oli Suomea edullisempi ja palvelu on nopeaa ja ystävällistä.
Suomessa ja Ruotsissa hintataso erilaisissa palveluissa on korkea, mutta sentään sinua ei käytännössä missään ikinä koeteta kusettaa. Palvelukin on yleensä ystävällistä ja rentoa. Kielitaitoa löytyy enemmänkin kuin tarpeeksi, en ole ikinä ollut ulkomaalaisten tuttavieni kanssa missään paikassa, missä ei edes englannilla selviäisi. Ehkä on parempi jatkossa pyrkiä suosimaan kotimaista tai sitten vaihtoehtoisesti matkustamaan tarpeeksi kauas, mieluiten paikkaan, jossa ei ole muita suomalaisia ja jossa on saatavilla hyvää palvelua ilman kusetusta.
Даже под угрозой того, что после всего ниженаписанного меня обвинят в разжигании межнациональной розни или я вызову на себя гнев нашего южного родственного народа-эстонцев... собираюсь рассказать немного о своей поездке в Эстонию. Или если точнее, наблюдения после нескольких поездок в данную страну по сравнению с другими странами и народами. В соответствии со своими привычками, не собираюсь быть политически корректен и сдержан.
Итак, начнем.
В Эстонии чуть ли не везде пытаются обдурить туристов. Цены ставят как попало, и особенно если ценников не видно, то сумма может вырасти до неприличия. Везде чувствуется, что с тобой просто играют, пытаясь выманить деньги, и если заметишь, то начинают улыбаться смущенно и объяснять что произошла "ошибка". Такое ощущение, что никакой морали и ответственности нет. Кража и копирование кредитных карт просто рутина.
В такси чаще всего так, что на счетчике уже либо заранее сумма "экстра", либо счетчик сам по себе бежит быстрее, чем надо.
Установленные цены из точки А в точку Б тоже не действуют. Примеров можно привести сколько угодно. По своему опыту могу сказать, что примерно в половине случаев поездок на такси пытаются надурить туристов. Помню один случай, когда поездка на такси из центра Таллинна стоила столько-то, а вот обратная поездка значительно дешевле.
В другом случае на счетчике уже была готова сумма в 90 крон, хотя вообще должна отправная сумма быть 30 крон. В Пярну таксист взял за поездку с установленной постоянной ценой по своему счетчику, то есть больше. Четвертый пример тоже из Пярну, когда снова суммы за поездку туда и обратно были разные, хотя и пользовались такси одной и той же фирмы.
При покупках тоже стоит быть бдительным. Заскочили как-то с другом в Таллинне в Пирите на берегу в магазинчик купить себе напитков. Цена напитков из холодильника была что-то около 20-30 крон, но за 4 бутылки с нас содрали почти 200 крон. Остались на прилавке вместе с нашими комментариями "да пошли вы...". Осталось в воспоминаниях и то, как решили как-то с другом пострелять из лука в мишень в Таллинне в старом городе. Цену назвали 40 крон и 5 стрел. 5 стрел и выстрелили, но с нас потребовали за это 200 крон. Разумно, и объяснение тоже было уже готово-40 крон только за одну стрелу. Ну конечно, об этом сначала ничего не было сказано, на виду была только цена-40 крон. В Пярну на берегу в киоске цена на напитки удивительно выросла, пока мы сами все не пересчитали и не поправили продавца.
И так далее, и так далее.
Эстонию рекламируют как хорошее место, где можно получить дешево различные услуги, например лечение в санатории и т.п. Цены и в самом деле более выгодные, и качество примерно такого же класса, как и в Финляндии. В то же время любезность и желание угодить клиенту оставляют желать лучшего. За руку не здороваются, улыбки не дождешься, не говоря уже об элементарном внимании. Да и вообще у клиента складывается мнение, что персонал просто не хочет даже делать свою работу, и испытывает работу с клиентом и самого клиента как какую-то принудиловку.
Понимаю конечно, что пьяные шатающиеся Суоми-туристы не являются группой, которая вызвала бы симпатию у местных. Но это не значит, что их одурачивание было бы ок, и с другой стороны, с теми, кто нормально себя ведет, нельзя по-человечески и дружелюбно обращаться. Из описанных мною примеров в Финляндии любой закончился бы увольнением с работы а то и следствием в полиции. В Эстонии же речь идет об обычае страны, особенно среди тн. прибалтийской части населения.
Исключения все же есть, и о них надо упомянуть.
В гостиницах и ресторанах цены обычно соответствуют своему прейскуранту, и обслуживают по-деловому и дружелюбно. От отдельных людей можно получить действительно хорошее обслуживание, дружелюбную улыбку и хорошее настроение.
Слегка поражает в сравнении с обычным предубеждением то, что я заметил, что самое лучшее обслуживание и меньше всего попыток надурить именно у славян. То есть, эстонских русских. Или русскоговорящих потомков участников сталинских репрессий и захватчиков. Или, как бы это назвать, связь и исторический контекст не остался бы без внимания. Наверное луче говорить просто о славянах...
Приведу один хороший пример. Зашли с другом в Пярну в русский ресторанчик на берегу. Улыбающиеся славянки девушки-официантки с радостью обслужили нас, и заодно поболтали с ними немного. Заказали по стопке, я Русский стандарт премиум а друг что-то свое. Стопки принесли, и официантка извинилась, что по ошибке вместо "премиум" налила обычной водки. Что??? Может я и с предубеждениями, но я с трудом могу себе представить, что прибалт сделал бы что-нибудь другое, чем налил бы самой дешевой водки да еще и водой разбавил и при этом взял бы с нас по полной. Ну, получили девочки за это чаевых как следует.
Помню еще, как-то раз был в Таллинне в одном аквапарке, и решил зайти на массаж заодно. Массажист был славянского вида, который приветливо поздоровался за руку и спросил, на каком языке хочу говорить, по-фински или по-английски. Работал спокойно и дружелюбно. Получилось так, что массажист мог обслужить меня только 30 минут, хотя я заплатил ему за 45. Массажист очень извинялся, предложил вернуть все деньги назад, потому что ничего не мог уже сделать и следующий клиент ждал. Ну что тут такого, подумал я, раз человек заметил оплошность свою и искренне извинился. Неужели и с прибалтами было бы так?
В целом чувствуется, что если прибалты пытаются везде насильно использовать эстонский, то славяне соглашаются говорить по-эстонски, по-фински или по-английски в зависимости от ситуации. И не дай Бог, если не понимаешь, что тебе прибалт по-эстонски говорит, потому что в ответ только вздохи и удивление. Видимо, прибалты придерживаются того мнения, что турист за время отпуска должен сам выучить новый язык, а обязательных требований к знаниям иностранных языков у персонала, работающего с туристами, по их мнению не должно быть.
Для сравнения можно взять например Кипр. В ресторанах клиентам не приходится ждать, а наоборот, клиентов зазывают и предлагают бесплатные напитки, и оставаться и заказывать что-то еще вовсе не обязательно. На следующий день тебя уже помнят, с тобой уже здороваются, и предлагают сразу же твой любимый напиток. Когда уходишь, официант принесет еще мороженого или напитков просто так, бесплатно, лишь бы ты остался и посидел еще, или пришел бы снова на следующий день. по этой причине мы и ели на Кипре почти всегда в одном и том же месте. Цены более выгодные, чем в Финляндии, и обслуживают быстро и дружелюбно.
В Финляндии и Швеции цены на различные услуги довольно дорогие, но зато тебя нигде не пытаются обмануть. Обслуживание дружелюбное и спокойное. Знание языка тоже отличное, нигде еще не был со своими знакомыми-иностранцами, где бы не говорили хотя бы по-английски. Наверное, надо в будущем пользоваться только отечественным, или ездить так далеко, где нет других финнов и где не пытаются надурить.
